Aşırı Tüylenme Adet kanamalarının başlaması ile genç bir kızın vücudunda hormonlara bağlı ve kadına özgü değişiklikler olur. Sağlıklı bir hormonal yapı için beyindeki merkezler, yumurtalıklar, tiroid ve böbrek üstü bezlerinin uyum içinde çalışması gerekir. Aşırı tüylenme yüz, göğüs, karın, sırt, kol ve bacakların üst kısmında uzun kalın ve sert tüylerin çıkmasıdır. Bu durum kozmetik bir problemin yanında hormonal bir düzensizliği de gösterir.
Normal Kıl Büyümesi
Her kıl derinin altında folikül adı verilen kökten büyür ve kılın derinin üzerinde kalan kısmı alınsa da kökü durduğu sürece kıl büyümeye devam eder. İnsan vücudunda doğduğunda yaklaşık 50 milyon kıl kökü bulunur. Erişkinlerde iki tip kıl vardır, bunlardan birincisi birçok kadının yüzünde, göğüslerinde ve sırtında bulunan ince, renksiz ve kısa olan kıllardır. İkinci tür ise hem kadın hem de erkeklerin başında, koltuk altında ve genital bölgelerinde bulunan sert uzun ve koyu renkli kıllardır. Ön kol (dirseklerin altı) ve bacakların dizden aşağısındaki kılların sayısı kişilerin hormonal durumundan bağımsızdır ve bu bölgelerdeki aşırı kıllanma hastalık değildir.
Yüzde ve vücutta aşırı tüylenmenin nedenleri
Genellikle aşırı tüylenme kandaki androjenlerin (erkeklik hormonları) artmasına bağlıdır. Androjen erkeklerde daha yüksek düzeylerde olmak üzere, hem erkek hem de kadında bulunan hormonlardır. Androjenler ince, zayıf ve kısa olan tüylerin sert ve uzun kıllara dönüşmesine neden olur.
Androjen düzeylerinin yükselmesine ve bunun sonucu olarak da tüylenmeye neden olan durumlar
Menonopoz
Bu dönemde yumurtalıklardan östrojen (kadınlık hormonu) sentezi azaldığı halde androjen sentezi devam eder buna bağlı olarak tüylenme görülebilir.
Genetik
Annesinde veya büyükannesinde aşırı tüylenme olan kişilerde aynı hastalığın görülme olasılığı fazladır.
İlaç yan etkileri
Erkeklik hormonları veya androjenik özellikler gösteren ilaçlar alan kişilerde aşırı tüylenme görülebilir.
Polikistik over hastalığı
Bu hastalıkta yumurtalıklarda birçok kist oluşur ve erkeklik hormonları fazla olarak üretilir. Hastalarda aşı tüylenme, düzensiz yumurtlama, adet düzensizlikleri, kısırlık ve şişmanlık görülür.
Yumurtalık Tümörleri
Nadir olarak görülen androjen salgılayan yumurtalık tümörleri de aşırı tüylenmeye neden olur.
Adrenal (Böbreküstü Bezi) Bozuklukları
Androjenler böbreküstü bezinde de üretilir. Böbreküstü bezlerin büyümesi fazla androjen üretilmesine ve aşırı tüylenmeye neden olur.
Aşırı tüylenmenin nedeninin belirlenmesi
Yapılan hormon testleri ile kandaki androjen ve diğer hormonların seviyesi belirlenir. Ayrıca yapılan ultrasonografik inceleme ve özel radyolojik incelemeler ile yumurtalık veya böbrek üstü bezlerindeki tümörler tespit edilebilir.
Aşırı tüylenmenin tedavisi
Kozmetik Tedavi
Tüy dökücü kimyasalların kullanımı, ağda, traş v.b. gibi yöntemler ile geçici olarak bu tüylerden kurtulmak mümkündür. Epilasyon kalıcı sonuç veren yöntemlerden birisidir. Hormon tedavisi görecek kişilerin epilasyonu bu tedaviye eklemesi uygun olur.
Tıbbi Tedavi
Aşırı tüylenmenin tedavisinde en sık kullanılan ilaçlar doğum kontrol haplarıdır. Bu haplardaki östrojenler karaciğerde androjenlere bağlanarak onların etkisini azaltır. Diğer bir ilaç olan Spiranolakton androjenlerin ciltteki etkisini engeller. Böbrek üstü bezlerin hastalıklarına bağlı aşırı tüylenmenin tedavisinde kortizon kullanılır. Son yıllarda GnRH analogları denilen bir grup ilaç ile yumurtalıklardan androjen salınımı engellenerek aşırı tüylenme tedavi edilmektedir. Hormon tedavisi ile yeni tüy çıkması engellenir. Önceden çıkan tüyler hormon tedavi ile dökülmez, tedavinin bitiminden sonra epilasyon uygulanarak yok edilebilir. Hormon tedavisine başladıktan ortalama bir, iki yıl sonra ilacın dozu azaltılarak tüylenmenin tekrarlayıp tekrarlamadığı tespit edilir ve gerekirse ilaca daha uzun süre devam edilir
Kadınlarda Aşırı Tüylenmeye Neden Olan 5 Hastalık
Vücutta çıkan fazla tüyler kadınların en büyük sorunları arasında yer alıyor. Androjen hormonunun kadın vücudunda baskın hale gelmesi, tüylerin daha sert ve sık çıkmasına neden olarak durumu daha da can sıkıcı hale getirebiliyor. Kadınların erkek tipi kıllanması yani Hirsutizm hastalığı modern yöntemlerle kısa sürede kontrol altına alınabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Endokrinoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Ayşe Çıkım Sertkaya, Hirsutizm ve tedavileri hakkında bilgi verdi.
+ Fazla tüylerinizin suçlusu erkeklik hormonu olabilir
+ Akdeniz kadınları daha şanssız
+ Bu hastalıklara vücudunuzdaki tüylenmeyi artırabilir
+ Saçlarınız erkeklerde olduğu gibi dökülüyorsa
+ Tedavi nedene yönelik yapılıyor
Fazla tüylerinizin suçlusu erkeklik hormonu olabilir
Herkesin vücudunda belirli bir oranda kıl bulunmaktadır. Kadınlarda bazı durumlarda sebebi bilinmeyen ancak genellikle hormonal nedenlere bağlı olarak aşırı kıllanma sorunu yaşanabilmektedir. Androjen yani erkeklik hormonuna duyarlı bu kıllar, söz konusu hormonun baskın hale gelmesi sonucu kadınlarda erkek tipi kıllanmaya yol açmaktadır. “Hirsutizm” olarak adlandırılan ve kadınlara özgü olan bu hastalık androjen hakimiyetinin başlamasıyla ortaya çıkmaktadır. Androjen ile beslenen kıl kökleri bu hormonun uyarısıyla sert, kalın ve erkek tipi kıl dağılımı eğilimi göstermektedir.
Akdeniz kadınları daha şanssız
Akdeniz havzasında yaşayan kadınlarda, Avrupa ve Amerika’daki hemcinslerine göre daha fazla kıl olduğu bilinmektedir. Ancak bu kıllanmadaki neden, hormon fazlalığı değil, kıl kökündeki duyarlılığın artmasıdır. Kıllanmanın yaşandığı bölgedeki birtakım reaksiyonlara bağlı olarak enzimatik ve reseptör duyarlılığını yükselmektedir. Bunun tespiti ileri laboratuvar teknikleri gerekebilmektedir ancak hasta öyküsünden yani ailedeki diğer kadınların kıl yapısından yola çıkılarak da tanı konulabilmektedir.
Bu hastalıklara vücudunuzdaki tüylenmeyi artırabilir
Hormonal dengesizliklerin yanında bir takım rahatsızlıklar da kadınlarda aşırı tüylenmeye neden olabilmektedir.
+ Böbreküstü bezi hastalıkları gibi androjen hormonunun fazla salgılanmasına neden olan hastalıklar.
+ Yumurtalık tümörü veya kistleri
+ Tiroit hastalıkları sonucu östrojen hormonunda yaşanan dengesizlikler
+ Hipofiz bezi hastalıkları
+ Polikistik over sendromu
Saçlarınız erkeklerde olduğu gibi dökülüyorsa
Erkek tipi kıllanmanın değerlendirilmesinde Tanner evrelemesi adı verilen bir yöntem kullanılmaktadır. Özellikle kol, bacak, yüz, meme başları ile göbekten kasık bölgesine ve arka tarafta belden kuyruksokumuna kadar olan hat incelenmektedir. İnceleme yapılan bölgelerde aşırı kıllanmanın yanında hastada erkek tipi saç dökülmesi, kas kütlesi artışı gibi belirtiler de değerlendirilmektedir. Bu hastalarda, evreleme yapıldıktan sonra östrojen, androjen, tiroit ve hipofiz hormonları da incelenmelidir.
Tedavi nedene yönelik yapılıyor
Yapılan tetkiklerde saptanan soruna yönelik tedaviye başlanılmaktadır. Hastada prolaktin salgılayan bir tümör varsa, bunu düşürmek için medikal tedavi uygulanırken gerektiğinde cerrahi gündeme geliyor. Böbreküstü bezinde kalınlaşma ya da tümör olması halinde de buna uygun tedavi planlaması yapılmaktadır. Kıllanmaya yol açan sorun polikistik over sendromundan kaynaklanıyorsa bu kez diyet ve ilaç tedavisi uygulanabilmektedir. Uygulanan tedaviler, oluşmuş kılın dökülmesini ya da kaybolmasını sağlamakla beraber, özellikle medikal tedaviyle; çıkan kılın sertliğinin yumuşaması, çok sık çıkmasının engellenmesi, ağda, lazer, epilasyon gibi mekanik tedavilere destek olunması amaçlamaktadır. Tedavinin gerçekleştirilmediği ya da aksatıldığı durumlarda bu kıllar artarak daha sert ve sık çıkmaya devam etmektedir. Uygun tedavi sayesinde yeni kılların oluşması engellenerek, var olanlardan da kolay kurtulmanın yolu açılmalıdır.